In samenspraak met ouderen ontdekken waar zij behoefte aan hebben, in plaats van cultureel aanbod bedenken zonder ze te betrekken. Dat is het belangrijkste gedachtegoed achter het project ‘Het Beste van Kampen’. Vijf samenwerkende culturele instellingen, Welzijn Kampen en de gemeente Kampen bundelden hierin hun krachten. Met 75-plussers ontwikkelden ze in de afgelopen vier jaar duurzame, culturele activiteiten. Programmaleider Margreet Bouwman vertelt over het project en het proces erachter.
“Sinds een paar jaar werkt een aantal culturele instellingen in Kampen samen onder de noemer ‘SAMBiQ’. Dat zijn de Stadsgehoorzaal Kampen, Stadsarchief Kampen, Stedelijk Museum Kampen, Bibliotheek Kampen en Quintus centrum voor kunsteducatie. We zagen dat er in Kampen best wat behoefte was om de kunsten en het sociale domein samen te brengen. Eenzaamheid bij ouderen was bijvoorbeeld een thema. We wilden meer maatschappelijk initiatieven voor deze doelgroep opzetten”, vertelt Margreet.
“De gemeente stond daar ook achter en had al toegezegd een bedrag te willen matchen bij een subsidieaanvraag die we hadden gedaan. Uiteindelijk kregen we die niet, maar wilde de gemeente er wel mee door gaan. Toen zijn we de pilot voor Het Beste van Kampen gestart in 2019.”
Na die pilot vroeg de organisatie voor nog twee periodes subsidie aan bij diverse organisaties, waaronder bij Lang Leve Kunst Fonds. Dit project draagt door middel van kunst en cultuur bij aan het bevorderen van positieve gezondheid en het verminderen van eenzaamheid onder ouderen.
In gesprek met ouderen
“We wilden echt in gesprek gaan met ouderen en geen kortlopende projecten opzetten. Dan laat je uiteindelijk niks achter, we wilden echt duurzame initiatieven opzetten. Om de ouderen te bereiken en het contact met de betrokken organisaties ook goed te krijgen, werkten we veel samen met welzijnsorganisaties. Welzijn Kampen is de organisatie in Kampen en daarmee hadden we korte lijntjes. Sowieso is Kampen vrij overzichtelijk, daardoor kun je gemakkelijk voor de hele gemeente activiteiten organiseren.”
Veel van het geïnvesteerde geld gaat bij Het Beste van Kampen naar de teams die de initiatieven opzetten. Ook scholing van medewerkers van de culturele instellingen en het opbouwen van het netwerk is heel belangrijk voor de duurzame investering, deelt Margreet. “Daardoor hebben we nu, na vier jaar, weinig initiatieven die echt van ‘ons’ zijn. We hebben meestal samen met anderen iets bereikt of scholing gegeven, waardoor de instellingen nu zelf een stapje verder kunnen maken of de activiteiten in hun vaste programmering opnemen. Dat vraagt echt wel vertrouwen van de fondsen, dat we niet direct een resultaat hadden altijd. Bij Lang Leve Kunst Fonds vinden ze dit juist ook positief, het gaat om het verduurzamen van aanbod.”
Een mooi voorbeeld van zo’n duurzame activiteit, zijn de activiteitengroepen die zijn ontstaan. “Via de welzijnsorganisaties hebben we ouderen in één wijk uitgenodigd om te komen sporten en kennis te maken met cultuur. Via contacten met Buurtzorg, Welzijn Kampen en de fysiotherapeut in de wijk hebben we een programma opgezet. Daarbij konden bewoners in verschillende rondes kennismaken met beweeg- en culturele activiteiten en samen koffiedrinken. Dat is een vaste groep geworden die iedere woensdag samenkomt. Echt een hechte groep, dus als je een keer niet komt, checkt de groep waarom je er niet was. Een groep die voor elkaar zorgt”, zegt Margreet.
Aansluiten op behoeften
“Die activiteitengroepen voor ouderen die zijn ontstaan, zijn ook bij de Stadsgehoorzaal (theater) langs geweest. Om met hen in gesprek te
gaan over de programmering en ze kregen een rondleiding door het theater”, vertelt Margreet. Het theater wilde weten: ‘Hoe kunnen we beter aansluiten op de behoeftes van oudere mensen?’ Daar kwam ‘Goedemorgen theater’ uit. Op dinsdagochtend een theatervoorstelling met na afloop een kopje koffie. Oudere mensen vinden het niet fijn om ’s avonds nog naar buiten te moeten en vinden dat sociale stuk heel belangrijk. Ook is het betaalbaar: €7,50 voor een kaartje. Dat is echt afgestemd op wat de mensen hebben aangedragen. Bij De Burgwal, een andere culturele instelling, is de programmering ook op dinsdagochtend, dus die beide organisaties stemmen hun programmering onderling af.”
“Juist door de subsidies die we hebben gehad, konden we deze initiatieven (en nog vele andere) opstarten en goed neerzetten. Daardoor is het makkelijker ze echt onder te brengen bij de instellingen. Het liefst willen we nog een klein traject hierna doen, zodat we echt duurzaam blijven investeren in kunst in de samenleving”, vertelt Margreet.
Is het project geslaagd voor haar? “Ik denk het zeker wel. Veel mensen vertellen dat ze enthousiast zijn door de projecten en dat ze echt veel nieuws hebben ontdekt. Daar is veel energie vrijgekomen. En: ik denk dat we juist de doelgroep hebben bereikt die anders zelf niet naar het theater of andere culturele activiteiten in de binnenstad gaat. Door de kunstinitiatieven in de wijk te organiseren en mensen te betrekken, hebben we meer ouderen weten te bereiken. Ook hebben we nu een stem aan tafel bij de gemeente. We worden uitgenodigd bij denksessies voor het sociale domein. Dat is heel waardevol.”
Meer weten over Het Beste van Kampen? Volg @hetbestevankampen op Instagram. Op het YouTube-kanaal van ‘Het Beste van Kampen’ zie je de documentaire die eerder al is gemaakt.
Foto’s: Helga Brink-Klumpje
