Een energiek lokaal netwerk

Om kunstparticipatie van ouderen duurzaam te realiseren in een plaats of regio is een energiek netwerk onmisbaar. Diverse partijen brengen hun passie, expertise, netwerk, mensen en middelen samen en krijgen het samen voor elkaar: 1+1 =3! Hoe creëer je die vibe?

Tips

Neem tijd om de kloof te overbruggen
Er is nu eenmaal een kloof tussen zorgorganisaties, welzijnsorganisaties, culturele instellingen en gemeenten en dus ook tussen hun medewerkers. Dat is geen onwil maar een gebrek aan bekendheid met elkaars wereld.
Injecteer inspiratie
Onze ervaring is: potentiële partners die een keer een kunstactiviteit bijwonen zijn om. Ze zien met eigen ogen hoe groot de betekenis voor de ouderen is. Zorg dat ze geraakt worden…
Zoek naar win-win
De samenwerking is het sterkst als alle organisaties baat hebben bij de samenwerking. Bijv. als de welzijnsinstelling blij is dat ze via het kunstproject thuiswonende ouderen bereiken die nooit naar hun andere activiteiten komen.
Zoek naar evenwicht in de samenwerking
Het is helemaal niet erg als één partij wat meer de lead heeft maar waak voor ‘papieren partners’: iedereen die meedoet heeft een eigen rol en taak. Zonder dat eigenaarschap laat een partner je net zo snel weer vallen bij bijv. een reorganisatie.
Maak onderscheid tussen het bestuurlijke en het organiserende niveau
Eerlijk is eerlijk: je hebt beide niveaus nodig. De bestuurders om mee te (blijven) doen en dus voor de borging. De medewerkers om te zorgen dat die mooie projecten er echt komen. Maar trek het uit elkaar: het is vooral onwenselijk dat de doeners last hebben van eventueel gedoe aan de top.
Geef belangrijke partners een zichtbare rol
Organisaties moeten verantwoorden wat ze doen, ook bijv. naar de raad van toezicht. Het helpt hen als de bijdrage van hun organisatie zichtbaar is. Bovendien: een directeur, bestuurder of wethouder zal veel minder snel uit een programma stappen waar hij of zij zichtbaar aan is verbonden.
Werk met ondernemende types
Grote organisaties hebben best wel eens last van stroperigheid. Maar echt, ook in zulke organisaties zijn altijd mensen met ondernemingszin. Die heb je nodig om mooie kunstprojecten te realiseren. Steek geen tijd in mensen die niet willen.
Werk aan een gezamenlijk lange termijn perspectief
Werk, zeker als het netwerk en de eerste activiteiten er eenmaal staan, aan een gezamenlijk toekomstperspectief. Bijvoorbeeld via een convenant voor een periode van drie of vijf jaar. Dat geeft bovendien vertrouwen aan potentiële financiers.

Zonnebloemen als hart van een netwerk!

Van Gogh Ontmoet is een workshopprogramma voor ouderen, waarbij het Van Gogh Museum (VGM) naar verschillende (zorg)locaties toe gaat. Zo maken ouderen op een laagdrempelige manier kennis met het leven en werk van Van Gogh. Marthe de Vet (VGM) heeft direct ingezet op een sterk netwerk, met succes: het programma is mede gedragen door zorginstelling Cordaan, Vier ’t Leven en vereniging De Zonnebloem. De samenwerking met deze laatste organisatie startte op een wel heel leuke manier: ‘ik heb ze gemaild en gezegd: jullie hebben iets met zonnebloemen, wij ook, zullen we eens praten?’ lacht Marthe. ‘En toen had ik binnen een uur antwoord!’ (uit: ‘Kunst maakt de mens’ in bundel Ga samen voor oud! van LKCA, p11). Daar vindt u het programma nog onder de eerdere naam Kunst maakt de mens.

Van Gogh Ontmoet heeft ook geïnvesteerd in een goede relatie met uitvoerende medewerkers bij de partnerorganisaties. Marthe: ‘we ontdekten dat zorgmedewerkers vaak zelf niet zo geïnteresseerd zijn in kunst. Het gevolg daarvan was dat zij de cliënten niet zo enthousiasmeerden. Maar wat toen heel goed werkte was om de verzorgenden het museum binnen te halen! Dat leidde echt tot bevlogenheid. De vele verzorgenden met een migrantenachtergrond herkenden de landschappen uit het land van herkomst. De kleuren, de zinderende hitte… Dat werkte heel verbindend.’

lokaal netwerk de zonnebloem
Foto: De Zonnebloem

Achtergrond

Het onderzoek Kunstbeoefening met ambitie dat LESI voor ons in 2012 uitvoerde maakte al klip en klaar dat de kloof tussen de wereld van zorg/welzijn en de wereld van kunst/cultuur moet worden geslecht. Die kloof is één van de grootste hobbels op weg naar kunstparticipatie voor ouderen. Kort gezegd is de kunstwereld wel gericht op creatieve ontwikkeling maar was of is er te weinig oog voor ouderen als doelgroep. En heeft de wereld van zorg en welzijn vanzelfsprekend wel oog voor ouderen, maar vaak nog te weinig voor hun (creatieve) ontwikkeling.

Het deelprogramma Age Friendly Cultural Cities heeft laten zien hoe belangrijk ook de rol van de gemeente is. Op allerlei manieren, onder andere in de netwerkvorming en de borging. Dit laatste zeker wanneer cultuurparticipatie voor ouderen onderdeel wordt van het gemeentelijke cultuurbeleid.

Tips & Links